آکتینیوم (Actinium) از عناصر شیمیایی پرتوزا با نماد Ac و عدد اتمی ۸۹ است. اکتینیم از واژه یونانی aktis به معنی پرتو گرفته شده‌است. این عنصر به صورت طبیعی در کانی‌های اورانیوم از جمله پیچبلند یافت می‌شود و ۱۵۰ بار پرتوزاتر از رادیم است. این عنصر در خالص به رنگ نقره‌ای-خاکستری است. آکتینیوم می‌تواند در اثر فروپاشی فرانسیم و هلیم را به وجود آورد.[۱]
این عنصر در سال ۱۸۹۹ توسط شیمی‌دان فرانسوی آندره-لویس دبیرن کشف شد.[۱]
خواص
- عدد اتمی: ۸۹
- جرم اتمی: ۲۲۷
- نقطه ذوب: C° ۱۰۵۰
- نقطه جوش: C° ۳۱۹۸
- شعاع اتمی: Å ۱٫۱۱۹
- ظرفیت: ۳
- رنگ: نقره‌ای
- حالت استاندارد: جامد
- نام گروه: ۳
ترکیب‌ها
| فرول | رنگ | تقارن | گروه فضایی | عدد | نماد پیرسون | a (pm) | b (pm) | c (pm) | Z | چگالی، g/cm۳ |
|---|
ایزوتوپ‌ها
| ایزوتوپ | ایجاد | فروپاشی | نیمه‌عمر |
|---|---|---|---|
| ۲۲۱Ac | ۲۳۲Th(d,9n)۲۲۵Pa(α)→۲۲۱Ac | α | ۵۲ ms |
| ۲۲۲Ac | ۲۳۲Th(d,8n)۲۲۶Pa(α)→۲۲۲Ac | α | ۵٫۰ s |
| ۲۲۳Ac | ۲۳۲Th(d,7n)۲۲۷Pa(α)→۲۲۳Ac | α | ۲٫۱ min |
| ۲۲۴Ac | ۲۳۲Th(d,6n)۲۲۸Pa(α)→۲۲۴Ac | α | ۲٫۷۸ hours |
| ۲۲۵Ac | ۲۳۲Th(n,γ)۲۳۳Th(β−)→۲۳۳Pa(β−)→۲۳۳U(α)→۲۲۹Th(α)→۲۲۵Ra(β−)۲۲۵Ac | α | ۱۰ days |
| ۲۲۶Ac | ۲۲۶Ra(d,2n)۲۲۶Ac | α, β− electron capture |
۲۹٫۳۷ hours |
| ۲۲۷Ac | ۲۳۵U(α)→۲۳۱Th(β−)→۲۳۱Pa(α)→۲۲۷Ac | α, β− | ۲۱٫۷۷ years |
| ۲۲۸Ac | ۲۳۲Th(α)→۲۲۸Ra(β−)→۲۲۸Ac | β− | ۶٫۱۵ hours |
| ۲۲۹Ac | ۲۲۸Ra(n,γ)۲۲۹Ra(β−)→۲۲۹Ac | β− | ۶۲٫۷ min |
| ۲۳۰Ac | ۲۳۲Th(d,α)۲۳۰Ac | β− | ۱۲۲ s |
| ۲۳۱Ac | ۲۳۲Th(γ,p)۲۳۱Ac | β− | ۷٫۵ min |
| ۲۳۲Ac | ۲۳۲Th(n,p)۲۳۲Ac | β− | ۱۱۹ s |
کاربردها
از این عنصر می‌توان به عنوان منبع تولید نوترون استفاده کرد.[۱]